Περί συγγραφικής Τέχνης και Έκδοσης / Αρθρογραφία ✍

Κατηγορία: ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ //
Share

 

✍ γράφει ο Γιώργος Σ. Κόκκινος

Γεια σας! Θα ήθελα βιβλία του «Πάολο Κορέλκο» αν έχετε διαθέσιμα. Θα ήθελα ακόμα την «Φόνισσα του Καζαντζίδη», «την Λίστα του Σπίλμπεργκ», βιβλία του «Τολστογιέφσκι», το «Τάδε» της Έφης Ζαρατούστρα και τα μυθιστορήματα του Shakespeare… *

Κάπως έτσι θα άρχιζε την περιπλάνησή του στον κόσμο του βιβλίου ένας Έλληνας που μπορεί να μην ήταν πολύ σχετικός με την ανάγνωση. Τι γίνεται όμως με τους Έλληνες που διαβάζουν βιβλία και είναι ενημερωμένοι για τους κλασικούς συγγραφείς, αλλά και για τις νέες κυκλοφορίες; Για να δούμε τα επίσημα στοιχεία. Τι αγοραστικό κοινό υπήρχε, υπάρχει και πως τείνει να εξελιχθεί σύμφωνα με τις επίσημες πωλήσεις:

Το 2015 λοιπόν, το 73% των εκδοτών διαπίστωσε μείωση πωλήσεων και πτώση έως 50% κατά την περίοδο των Capital Controls, ενώ το 2014 ο όγκος πωλήσεων ήταν μειωμένος σε σχέση με το 2013 για το 71% των εκδοτών. Εντωμεταξύ το 71% των εκδοτών σκοπεύει να υιοθετήσει πολιτικές που σχετίζονται με το ψηφιακό βιβλίο. **

Η αγορά βιβλίου στην Ελλάδα

Φωτογραφία 1: efsyn.gr, Οι 5+1 πληγές του βιβλίου

Τι έγινε; Εξαφανίστηκαν οι αναγνώστες ή στράφηκαν στα δωρεάν βιβλία προσφοράς των εφημερίδων, καθώς και σε μεταχειρισμένα βιβλία από δεύτερο χέρι; Μήπως στράφηκαν σε τσάμπα ηλεκτρονικά βιβλία pdf με δικαιώματα ελεύθερης άδειας;

Στο ίδιο άρθρο η πανεπιστημιακός Αννα Καρακατσούλη, μας λέει: «Η οικονομική δυσπραγία πολλών εκδοτικών οίκων στα χρόνια της κρίσης τους έχει οδηγήσει σε αυστηρότερη πολιτική όσον αφορά τα πονήματα που αποφασίζουν να κυκλοφορήσουν με δικά τους έξοδα..» και «Πρόβλημα έχουν και οι νέοι ποιητές και λογοτέχνες. Τώρα καταφεύγουν κατά κόρον στην έκδοση επί πληρωμή..»

Ευχαριστώ πολύ. Ποιοι θα τα αγοράσουν όμως… εφόσον έχει μειωθεί η αγοραστική δύναμη στις εκδόσεις του βιβλίου;

Είναι γεγονός ότι τα ευπώλητα στην Ελλάδα (αυτά που τουλάχιστον έχουν ακόμα κάποια ζήτηση και πιθανούς αγοραστές) είναι κατά κύριο λόγο η Ελληνική και ξένη αισθηματική λογοτεχνία. Η σύγχρονη μυθιστοριογραφία λοιπόν, αισθηματικού περιεχομένου που κερδίζει έδαφος και σημειώνει ακόμα πωλήσεις.

Γνωρίζετε πολλούς αναγνώστες ποίησης ή άλλης ειδικής λογοτεχνίας που θα προθυμοποιούνταν να διαθέσουν από οκτώ έως δεκαπέντε ευρώ για ένα νέας κυκλοφορίας βιβλίο ποίησης ή ένα δοκίμιο; Μάλλον όχι.

Και εδώ γεννάται ένα ερώτημα σχετικά με το κατά πόσο συμφέρει ή θα έμπαινε στη διαδικασία να διαθέσει ένα σχετικό ποσό από την τσέπη του ένας συγγραφέας στίχων, ένας δοκιμιογράφος, ένας παραμυθάς ή απλά ένας συγγραφέας κοινωνικών ή αστυνομικών ή τρομακτικών ιστοριών που συμβαίνει να μην είναι ο Στίβεν Κινγκ, αλλά κάποιος νεαρός Έλληνας και άσημος χομπίστας που μπορεί όντως να έχει συγγράψει ένα αξιόλογο έργο προς έκδοση.

Γνωρίζουμε ότι κατά κύριο λόγο αν θέλεις να προτείνεις ένα βιβλίο προς έκδοση σε κάποιους εκδοτικούς οίκους στην Ελλάδα θα πρέπει, αυτό να είναι άρτιο από τυχόν ορθογραφικά, θα πρέπει να μην είναι ποιητικό βιβλίο (γιατί μάλλον δεν πρόκειται κανείς να κάνει τον κόπο να το εξετάσει. Οι αναγνώστες και αγοραστές βιβλίων ποίησης άλλωστε είναι από ελάχιστοι έως μετρούμενοι στα δάχτυλα των δύο χεριών) θα πρέπει σαφέστατα να πληροί κάποιους «εμπορικούς» όρους (πχ. αισθηματική λογοτεχνία) και θα πρέπει προφανώς να έχεις και τις κατάλληλες «διασυνδέσεις-γνωριμίες-δημόσιες σχέσεις» ώστε κάποιος από τους εκδότες να σου δώσει σημασία.

Αν το πετύχεις τελικά κερδίζεις το ενδιαφέρον κάποιου εκδότη, αλλά αυτός θα σου πει σήμερα: «Οι κανόνες αγαπητέ, είναι οι εξής: το βιβλίο σου θα βγει σε 1000 αντίτυπα, θα γίνει μία παρουσίαση σε κεντρικό σημείο της πόλης, θα κερδίσεις από το 50ο αντίτυπο και μετά περί το 10% κέρδος των πωλήσεών του και πουθενά στο διαδίκτυο δεν θα πρέπει να υπάρχει μέρος του έργου αυτού προς ελεύθερη διάθεση εκτός από ένα διαφημιστικό κείμενο που θα συνοδεύει την επίσημη κυκλοφορία του βιβλίου σου στο δελτίο τύπου».

Τι άλλες επιλογές έχει ένας συγγραφέας;

Η επόμενη επιλογή για κάποιον που θέλει να εκδοθεί είναι: Να το πληρώσει εξ ολοκλήρου από την τσέπη του ως χορηγός έκδοσης (εάν και εφόσον δεν μπορέσει να βρει άλλον χορηγό που θα διαθέσει από 1.500 ευρώ έως και 3.000 ευρώ για μια αξιοπρεπή έκδοση τουλάχιστον 1000 αντιτύπων). Άρα με αυτόν τον τρόπο ο συγγραφέας πλέον γίνεται έμπορος της τέχνης του ή απλά υπάλληλος πώλησης των αντιτύπων του, ώστε να πάρει πίσω (ίσως με κερδοφορία) το ποσό που αρχικά διέθεσε για την κυκλοφορία του;

Αν δεν είσαι ήδη γνωστός ή ήδη γνώστης του συστήματος διακίνησης και προώθησης βιβλίων στην Ελλάδα, πώς θα μπορέσεις αυτό να το προβάλλεις και να κυκλοφορήσει από στόμα σε στόμα και σε στήλες εφημερίδων και περιοδικών ώστε να γίνει ευρύτερα γνωστό;

Με δεδομένο ότι ο συγγραφέας είναι χομπίστας και όχι κατ’ επάγγελμα συγγραφέας (γιατί προφανώς δεν μπορεί να θεωρήσει μισθό, αυτό το 10% των πωλήσεων έστω και σωρευτικά) και προφανώς οι πωλήσεις νέων αγνώστων συγγραφέων (πόσο μάλλον ποιητών) δεν μπορούν ακόμα και με αυτοέκδοση να του χαρίσουν σταθερό μισθό για την διαβίωση, θεωρούμε λοιπόν πως όλοι όσοι ασχολούνται με αυτό τον τομέα (τη Λογοτεχνία στο ευρύ της πλαίσιο) έχουν από αλλού έσοδα διαβίωσης. Άρα κερδίζουν από τις πωλήσεις των βιβλίων ουσιαστικά οι εκδοτικοί οίκοι και τα καταστήματα πώλησης βιβλίων το υπόλοιπο 90% του κέρδους κάθε αντιτύπου.

Συμφέρει ένας συγγραφέας να διαθέτει τα πνευματικά του δικαιώματα σε τρίτους ώστε να έχουν ένα μεγάλο ποσοστό κέρδους εκείνοι κι όχι ο ίδιος; Μάλλον όχι. Συμφέρει τελικά η αυτοέκδοση έναν συγγραφέα; Θα τα πουλήσει λέτε;

Για να δούμε εν τάχει τι διάβαζε ο Έλληνας (ποια ήταν τα ευπώλητα) πριν από μια 35ετία: ***

Η αγορά βιβλίου

Φωτογραφία 2: Περιοδικό Διαβάζω, Νοέμβριος 1980

Προφανώς καμία σχέση αυτός ο πίνακας με τα σημερινά δεδομένα του αναγνωστικού κοινού. Στον πίνακα βλέπουμε διάσημους ξένους συγγραφείς και Έλληνες γνωστούς ποιητές και κλασικούς συγγραφείς.

Το βιβλίο, όσο δεν υπήρχε το ευρέως γνωστό πλέον σε όλους ηλεκτρονικό βιβλίο pdf, είχε ένα σχετικό κόστος εκτύπωσης ανάλογα βέβαια με την ποιότητα χαρτιού, το αν θα υπήρχαν φωτογραφίες ή σχέδια, το μέγεθός του ανάλογα με τις σελίδες, καθώς και κόστη που αφορούσαν την σχεδίαση εξωφύλλου και τη διανομή του σε εμπορικά σημεία. Ζούσε και ζει ακόμα πολύς κόσμος από τη διακίνηση και πώληση βιβλίων, ιδίως τα βιβλιοπωλεία όπου μέχρι και σήμερα απομυζούν σχεδόν το 80% της λιανικής του αξίας σε κέρδος, για τα έξοδα προσωπικού, εγκατάστασης, αλλά και για τα πάγια κόστη τους. Όπως συμβαίνει άλλωστε με τα μουσικά προϊόντα που διακινούνται (δίσκοι, cd, dvd κλπ.) των οποίων η διακίνηση γίνεται μέσω εξιδεικευμένων συνεργείων διανομής από τον εκδότη τους.

Στην ηλεκτρονική εποχή, το ηλεκτρονικό πλέον βιβλίο pdf γνωρίζει μια άνθηση τέτοια, που δίνει την αισιοδοξία πως τα παραπάνω κόστη εκμηδενίζονται προς όφελος όλων. Τελικά όμως κερδίζει ο συγγραφέας αυτών κάτι; Μάλλον όχι πάλι.

Βλέπουμε δηλαδή πως όλα τείνουν στο ότι ο συγγραφέας δεν έχει κάποιο προσωπικό όφελος από τυχόν πώληση των αντιτύπων του είτε σε φυσική, είτε σε ηλεκτρονική μορφή (εφόσον τα αρχεία pdf μπορούν να αντιγραφούν, να διανεμηθούν σε πολλούς και να διατεθούν εύκολα και δωρεάν από κάποια ιστοσελίδα) εκτός κι αν δεν είναι Έλληνας (και συμβαίνει να είναι κάποιος διεθνούς φήμης συγγραφέας) ή είναι ήδη γνωστός Έλληνας συγγραφέας που έχει ένα ευρύ συγγραφικό και γνωστό έργο και αυτό ανήκει στα λεγόμενα «ευπώλητα».

Οπότε ο σκοπός ενός αναγνώστη πλέον είναι να αρχίσει να «ψάχνει» μόνος του, αν θέλει να διαβάσει κάτι ουσιώδες και να μην ξοδευτεί οικονομικά, από πηγές στο διαδίκτυο, ιστοσελίδες που φιλοξενούν συγγραφείς και διαθέτουν δωρεάν τα βιβλία τους προς όλους (εφόσον οι ίδιοι οι συγγραφείς γνωρίζουν πως θα είχαν από μηδενική έως ελάχιστη οικονομική απολαβή, σύμφωνα με τα όσα αναλύσαμε παραπάνω).

Φυσικά το ηλεκτρονικό βιβλίο δεν έχει αυτή τη μυρωδιά και την αίσθηση που μπορεί να σου αφήνει στο χέρι ένα βιβλίο σε απτή μορφή. Αλλά δεν υπάρχει και ο λόγος να εγκαταλείψει κανείς την ανάγνωση βιβλίων σε φυσική μορφή, εφόσον υπάρχουν πλέον άπειρες κοινότητες μεταχειρισμένων βιβλίων στο Ελληνικό διαδίκτυο όπου μπορείς να ευρύνεις τους αναγνωστικούς σου ορίζοντες σαν αναγνώστης (βρίσκοντας βιβλία παλαιότερης κυκλοφορίας και ίσως εξαντλημένα σε ιδιαίτερα χαμηλές τιμές) αλλά και σαν συγγραφέας να εμπνευστείς για το νέο σου έργο, παίρνοντας έναυσμα ίσως από κάποιον συγγραφέα που κυκλοφόρησε βιβλίο πολλά χρόνια πριν και που εσύ δεν τον είχες ακόμα γνωρίσει.

Σε κάποιες περιπτώσεις δε, βοηθάνε ιδιαίτερα και τα παλαιοβιβλιοπωλεία, όπου κι αυτά διαθέτουν σπάνιες ή εξαντλημένες εκδόσεις βιβλίων από δεύτερο χέρι.

Είμαι της άποψης ότι κανένας αναγνώστης δεν μπορεί και δεν πρέπει να σταματήσει την επαφή του με το βιβλίο, είτε αυτό είναι ηλεκτρονικό, είτε σε φυσική μορφή. Συμβαίνει όμως οι καιροί των ημερών μας να μας καταδεικνύουν από τώρα πως το μέλλον του βιβλίου θα είναι αποκλειστικά ηλεκτρονικό. Βασιζόμενος και στην τάση των εκδοτών που σύμφωνα με το παραπάνω δημοσίευμα της εφημερίδας, δείχνουν να προσανατολίζονται κι αυτοί στην ηλεκτρονική έκδοση (η οποία προφανώς δεν θα είναι δωρεάν).

Με την έναρξη δε, της νέας δανειστικής ηλεκτρονικής υπηρεσίας της Εθνικής βιβλιοθήκης «Ηλεκτρονικό αναγνωστήριο», όπου εγγραφόμενος κανείς μπορεί να διαβάσει οποιοδήποτε Ελληνικής πρόσφατης κυκλοφορίας βιβλίο σε ηλεκτρονική μορφή, όλα δείχνουν από τώρα πως το μέλλον του βιβλίου τείνει στο να μην είναι πλέον έντυπο. Ή τουλάχιστον να μην παράγεται στην ποσότητα που βλέπαμε να παράγεται τα προηγούμενα χρόνια στη χώρα μας. ****

Ωστόσο ένας συγγραφέας που διαθέτει σε ηλεκτρονική μορφή τα βιβλία του δωρεάν και αυτά είναι αξιόλογα προς ανάγνωση, είναι σίγουρο ότι από αναγνώστες που ψάχνουν στο διαδίκτυο αυτού του αντικειμένου τα αναγνώσματα, θα ταυτιστούν μαζί του και θα τον ακολουθήσουν στην μετέπειτα συγγραφική του πορεία, εφόσον μπορούν να διαβάζουν τα έργα του σε ελεύθερη μορφή και πρωτίστως δωρεάν.

Γιατί πρέπει να πληρώσεις προκαταβολικά μια τέχνη (γιατί και η Λογοτεχνία σε γενικές γραμμές είναι μια τέχνη συγγραφής, που στηρίζεται κατά κύριο λόγο από χομπίστες του είδους κι όχι επαγγελματίες, εφόσον δεν έχουν έσοδα διαβίωσης από αυτή την τέχνη); Γιατί πρέπει να πληρώσεις προκαταβολικά ένα βιβλίο που στην τελική μπορεί να σε απογοητεύσει κατά την ανάγνωσή του στην πορεία; Και μάλιστα όταν τα χρήματα που έχεις δώσει, κατά ένα μεγάλο ποσοστό δεν πάνε στο πορτοφόλι του συγγραφέα τους αλλά σε άλλων τις τσέπες;

Μπορείς βέβαια πάντα σαν αναγνώστης και εφόσον ένιωσες πως η ανάγνωση σε άγγιξε να «χορηγήσεις» εσύ αυτόβουλα ένα ποσό για τον «κόπο» του συγγραφέα, του βιβλίου του που διάβασες τσάμπα από κάποια διαδικτυακή σελίδα, που έφτασε στον υπολογιστή σου αμέσως και το απόλαυσες χωρίς να περιμένεις σε ουρά ταμείου και χωρίς προπαραγγελία.

Μπορείς να ενισχύσεις το έργο ενός αξιόλογου διαδικτυακού συγγραφέα σπονσοράροντας το νέο ή το επόμενο βιβλίο του από τον λογαριασμό σου στο Facebook, το Instagram, το Linκdin, το Blogspot και τόσα άλλα site κοινωνικής δικτύωσης όπου μπορείς να γράψεις ένα κατεβατό εντυπώσεων και σχολίων, διαφημίζοντας και αυτή τη νέα κυκλοφορία και στηρίζοντας τον συγγραφέα που σε παρέσυρε μαζί του σε δωρεάν αναγνωστικά ταξίδια..

Όπως όμως κι αν εξελιχθούν τα πράγματα στην αγορά του βιβλίου στη χώρα μας στο εγγύς μέλλον, εύχομαι από καρδιάς σε όλους τους αναγνώστες πρωτίστως, καλές αναγνώσεις και καλά αξιόλογα αναγνώσματα όμορφων δημιουργιών…

 

 

 

*(πηγή: reader.gr, Βιβλιο-φονικά μαργαριτάρια)

**(πηγή: efsyn.gr, Οι 5+1 πληγές του βιβλίου)

***(Περιοδικό Διαβάζω, Νοέμβριος 1980)

****(Ηλεκτρονικό Αναγνωστήριο της Εθνικής Βιβλιοθήκης)

Γιώργος Κόκκινος

Ο Γιώργος Κόκκινος ξεκίνησε τη συγγραφική του δραστηριότητα το 2004 κι έκτοτε συνεχίζει να γράφει αποσπασματικά, στιχουργήματα αποκλειστικά στο διαδίκτυο ως διαδικτυακός εραστής της τέχνης. Είναι μέλος της ΠΕΛ από το 2007 και έχει στο ενεργητικό του το Γ΄ Βραβείο ποίησης του διαγωνισμού της ΠΕΛ για το έτος 2006. Γεννήθηκε στην Κηφισιά Αττικής τον Σεπτέμβρη του 1977 και ζει ακόμα στην Αθήνα, έχοντας επιπλέον στο ενεργητικό του δημοσιεύσεις σε λογοτεχνικά περιοδικά (έντυπα και του διαδικτύου) καθώς και συμμετοχές σε επετειακά-ετήσια ημερολόγια και ανθολογίες ποίησης. Πλήρης εργογραφία >> Συμμετέχει στο eBooks4Greeks.gr από τον Αύγουστο του 2018.

Άρθρα - Website

Κατηγορία: ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *