Αφιέρωμα στον ποιητή, Κυριάκο Χαραλαμπίδη (μέρος Α΄) ✍

γράφει ο Δημήτρης Λαδικός,

Ο ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ γεννήθηκε στην Άχνα Αμμοχώστου, το 1940. Ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στην Κύπρο, σπούδασε Ιστορία – Αρχαιολογία, στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών και θέατρο και ειδικεύτηκε σε θέματα Ραδιοφωνίας στο Μόναχο, διευρύνοντας τους πνευματικούς του ορίζοντες. Το ακαδημαϊκό και επαγγελματικό υπόβαθρο στη φιλολογία επενέργησε σίγουρα στη θεώρησή του γύρω από την ποίηση. Σήμερα, θεωρείται πλέον ένας από τους πιο καταξιωμένους και αναγνωρισμένους ποιητές της γενιάς του, έχοντας βιώσει σημαντικά και τραγικά ιστορικά γεγονότα, τα οποία τον ωρίμασαν ποιητικά. Οι δεκατρείς ποιητικές συλλογές του (η τελευταία εκδόθηκε το 2017, υπό τον τίτλο Ηλίου και Σελήνης Άλως, εκδ. Ίκαρος) αποτελούν μια εξελικτική πορεία της γραφής και της πνευματικότητάς του, αλλά καμία δεν παρεκκλίνει από το ολιστικό όραμα του ποιητή, καθώς κάθε μία προσθέτει, συμπληρώνει, υπερτονίζει ένα κομμάτι του ψυχισμού και των ιδεών του γύρω από τα κοινωνικά και ιστορικά δρώμενα. Για τον Χαραλαμπίδη, η ροπή προς την ποίηση ξεκίνησε από μικρή κιόλας ηλικία, ώστε να φθάσει εικοσαετής στην επίσημη έκδοση της πρώτης ποιητικής συλλογής του, Πρώτη Πηγή, ενθαρρυμένος από τον Νικηφόρο Βρεττάκο. Δεν άργησαν, ωστόσο, να ασχοληθούν μαζί του και άλλοι λογοτέχνες, ποιητές και άνθρωποι του πνευματικού κόσμου, όπως ο ποιητής, κριτικός και δοκιμιογράφος, Τάκης Παπατσώνης, οι καθηγητές Γιώργος Σαββίδης, Γιώργος Κεχαγιόγλου, Θεοδόσης Πυλαρινός, Ευριπίδης Γαραντούδης, Αντώνης Πετρίδης, Λουίζα Χριστοδουλίδου και πολλοί άλλοι.

Ο Ευριπίδης Γαραντούδης συγκαταλέγει τον Κυριάκο Χαραλαμπίδη στην ποιητική γενιά του ’70 την οποία χαρακτηρίζει, όχι άστοχα, ως γενιά της αμφισβήτησης. Μία αμφισβήτηση, η οποία κατευθύνθηκε προς την πολιτική και κοινωνική αλλοτρίωση των χρόνων της δικτατορίας των Συνταγματαρχών και κατόπιν της πρώτης μεταπολίτευσης. Ένα καταπιεστικό κοινωνικό καθεστώς, το οποίο εμπεριέχει στοιχεία καταναλωτικών προτύπων και ενός μηχανοκρατικού πολιτισμού, και οι καταστάσεις, οι οποίες δημιουργήθηκαν από τα χρόνια της πολιτικής αλλοτρίωσης, της δικτατορίας και της πρώτης μεταπολίτευσης, είναι δύο από τα βασικά πλαίσια, με τα οποία η γενιά του 1970 έρχεται σε ρήξη. Η αμφισβήτηση αυτή δεν εκδηλώθηκε μόνο στον τομέα της θεματικής, αλλά και της γλώσσας, του ύφους, της μορφής.

 

 

Ανάλογα και η ποίηση του Κυριάκου Χαραλαμπίδη πολεμά τη συμβατική πραγματικότητα και την ιστορία, όπως θέλουν να την παρουσιάζουν όσοι ελέγχουν τις καταστάσεις και τα γεγονότα. Για τον ίδιο τον ποιητή, υπάρχει μια αλήθεια, η οποία υπερβαίνει τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά: «το αίμα που χύθηκε στην Κύπρο καθιστά τα πράγματα αυτοδύναμα -τούς δίνει το δικαίωμα να υπάρχουν ανεξάρτητα από τη δικιά μας κρίση», αναφέρει ο ποιητής σε συνέντευξή του (Κιούσης, 2014).

Ο Γαραντούδης σχολιάζει πως οι πολιτικές θέσεις τόσο του Καβάφη όσο και του Χαραλαμπίδη δεν συνδέονται με οποιοδήποτε πολιτικό κόμμα και σχηματισμό της σύγχρονης εποχής τους. Πράγματι, ο Χαραλαμπίδης δεν πολιτικολογεί, παρόλο που είναι καίρια πολιτικός και τον έχει συγκλονίσει η παγκόσμια συμπαιγνία στην εδαφική ακεραιότητα της Κύπρου και την ενότητα του κυπριακού λαού. Η έννοια του «πολιτικός» ταιριάζει τόσο στον Χαραλαμπίδη όσο και στον Καβάφη.

Η ποίηση του Κυριάκου Χαραλαμπίδη αποτελεί μια ωδή στην ιστορία, στην παράδοση του ελληνισμού και στη διαχρονικότητα των προβληματισμών του ατόμου ως ύπαρξη. Ο μεστός, πυκνός και πολλά σημαίνοντας λόγος του προκαλεί αναπόφευκτα συγκρίσεις και συνδέσεις με προγενέστερούς του ποιητές, με τους οποίους διαλέγεται, ώστε να ξαναδεί με διαφορετική ματιά τα ζητήματα που ανέδειξαν οι ίδιοι και να δώσει σίγουρα μια ανανεωτική απάντηση ή διασκευή.

 

Κατηγορία: ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ - ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΙ

Tags: ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ