Ο ΒΑΝΚΑΣ (Άντον Τσέχωφ) – Υπόθεση & Ανάλυση ✍

Ο ΒΑΝΚΑΣ – Άντον Τσέχωφ
(Υπόθεση & Ανάλυση)

γράφει η Μαρία Καρυτινού,

Ο Τσέχωφ ήταν Ρώσος πεζογράφος και θεατρικός συγγραφέας. Γεννήθηκε στην επαρχία Taganrod το 1860 και πέθανε από φυματίωση, που τον ταλαιπωρούσε για πολλά χρόνια, στη γερμανική λουτρόπολη Badenweiler το 1904. Σπούδασε Ιατρική στη Μόσχα και πρόσφερε τις υπηρεσίες του σε ένα χωριό της Ουκρανίας, προκειμένου να βοηθήσει τους κατοίκους της που είχαν πληγεί από την ξηρασία. Κατά την περίοδο των σπουδών του δημοσίευσε χιουμοριστικά κείμενα σε περιοδικά για λόγους καθαρά βιοποριστικούς και αργότερα έγραψε περίφημα διήγημα, νουβέλες και θεατρικά έργα όπως: Στην Εξορία, Ο θάλαμος 6, Ο μαύρος μοναχός, Το βασίλειο των Γυναικών, Ο Γλάρος, Ο Θείος Βάνιας, Οι Τρείς Αδελφές, Ο Βυσσσινόκηπος.

Υπόθεση και ανάλυση του διηγήματος:
Στο διήγημα αυτό ο μεγάλος «Ρώσος συγγραφέας προβάλλει με ρεαλισμό και ευαισθησία το θέμα της παιδικής βιοπάλης. Ο Βάνκας είναι ένα εννιάχρονο, ορφανό παιδί που οι συνθήκες της ζωής το αναγκάζουν να στερηθεί το πιο αγαπημένο του πρόσωπο, τον παππού του.» Έτσι, ζει τη σκληρότητα των ανθρώπων στον έσχατο βαθμό, που εκμεταλλεύονται την ορφάνια και την παιδική του ηλικία. Ο Βάνκας παρά τη μοναξιά και την αναλγησία που βιώνει από τους συνανθρώπους του κατορθώνει να ανυψώνεται ως άνθρωπος που μόνο το νεαρό της ηλικίας του, του φράζει το δρόμο προς την ωριμότητα και την ανδρεία. Βλέπουμε στο διήγημα πως η ηλικία δεν έχει καμία σημασία, προκειμένου κάποιος να εκφράζει με απλά λόγια τον πόνο, τον εξευτελισμό, την ταπείνωση, συναισθήματα και καταστάσεις που ζει το αγόρι σε καθημερινή βάση. Ο παππούς είναι η μόνη του ελπίδα, για να ξεφύγει από έναν κόσμο που ο άνθρωπος θεωρείται «res».

Ο Βάνκας μας παραπέμπει στα προ Χριστού χρόνια όπου οι γυναίκες και τα παιδιά δεν έχουν καμία αξία και υπόληψη μέσα στην κοινωνία. Κάτω από αυτές τις συνθήκες το παιδί ζει με το φόβο, την ανασφάλεια, την καθημερινή κακοποίηση ψυχική και σωματική, και το μόνο σημάδι ελπίδας που υπάρχει μέσα του είναι η παρουσία του παππού του, αφού ήταν το μοναδικό πρόσωπο μαζί με τους ανθρώπους του υποστατικού στο χωριό που του χάρισαν αναμνήσεις χαράς και ανθρωπιάς. Έτσι, γράφοντας ένα γράμμα που δεν επρόκειτο ποτέ να φτάσει στον προορισμό του, αντιλαμβανόμαστε τη ζωή του, τα δεινά του, μια ζωή που όντως είναι «βιοπάλη= παλεύω για τη ζωή μου», παλεύω για να μην καταρρεύσω, παλεύω απέναντι στην ψυχική και πνευματική υποδούλωση, αφού το σώμα μπορεί κάποιος να το χαλιναγωγήσει όχι όμως και το πνεύμα.

Το μικρό αγόρι «ανήκει» στο τσαγκαράδικο αλλά ουσιαστικά ο νους και η ψυχή του έχει σφραγιστεί από την αγάπη, τη θαλπωρή, την τρυφερότητα που έζησε στο παρελθόν στο υποστατικό όπου δούλευε ο παππούς. Οι άνθρωποι εκείνοι υπέγραψαν στην ψυχή του την πίστη, πως όλοι οι άνθρωποι δεν είναι ίδιοι, αλλά πως η κοινωνία διαθέτει δύο όψεις, τη θετική και την αρνητική. Η κυρία Όλγα που τον δίδασκε ανάγνωση και γραφή ανήκει σε μια κοινωνία όπου το αγαθό μπορεί να νικήσει το κακό, το άδικο να κατατροπωθεί από τη δικαιοσύνη, χαρίζοντας καλοσύνη εκεί που επικρατεί η καταδυνάστευση και η αλλοτρίωση του ανθρώπου από το συνάνθρωπο. Η παρουσία του παππού και της κυρίας Όλγας ξεχωρίζει μέσα στη μουχλιασμένη πόλη της Ρωσίας όπου ποδοπατείται κάθε μορφή ομορφιάς και αγάπης.

Ο Βάνκας με τα μάτια της φαντασίας του μεταφέρεται στο υποστατικό όπου «ο καιρός είναι θαυμάσιος….ησυχία, όλα διάφανα και δροσερά. Η νύχτα είναι σκοτεινή, και όμως ξεχωρίζει όλο το χωριό με τις άσπρες του στέγες και τον καπνό που ανεβαίνει από τις καμινάδες, τα δέντρα ασημωμένα από την πάχνη, τις στοίβες του χιονιού. Ο ουρανός είναι σπαρμένος με αστέρια που λαμπυρίζουν χαρούμενα και ο γαλαξίας αστράφτει, έτσι που νομίζεις πως τον έτριψαν με χιόνι για τις γιορτές…..». Αυτή είναι η εικόνα που κρατά φυλαγμένη καλά μέσα του ο μικρός μας ήρωας. Μια εικόνα σταθερή, αναλλοίωτη, άφθαρτη, καμωμένη με αρώματα και αγάπη από ένα παρελθόν που παρήλθε αλλά που αποζητά έντονα να ξαναζήσει….Παρόν, παρελθόν αναμειγνύονται, χάνονται για λίγο και πάλι επιστρέφουν, ώστε να εκφραστούν τα βάσανα του αγοριού.

Η πένα τρέχει πάνω στο χαρτί, θέλοντας να αποτυπώσει τα μελανά στοιχεία μιας ζωής που αρνείται τη συνέχειά της. Αυτή είναι η ζωή του Βάνκα, όπως αυτή εκτυλίσσεται μέσα σε ένα γράμμα απελπισίας, πίκρας και μοναξιάς. Ένα γράμμα, που όπως προαναφέρθηκε δεν θα φτάσει ποτέ στον προορισμό μου, εφόσον το γράμμα εστάλη χωρίς διεύθυνση στον αποστολέα του. Αυτό δεν μειώνει τη δύναμη των συναισθημάτων που γεννιούνται, καθώς βλέπουμε το αγόρι να κοιμάται ευτυχισμένο με την ελπίδα χαραγμένη στα όνειρά του, πως πολύ σύντομα θα νιώσει και πάλι την ασφάλεια και την αγάπη που είχε ζήσει στο πλούσιο σπίτι του κυρίου Ζιβάρεφ. 

Ο Άντον Τσέχωφ ξετυλίγει τη διήγηση του μέσα σε δύο χρονικά επίπεδα, παράλληλα και αληλοσυμπλεκόμενα, εκείνο του παρόντος και εκείνου του παρελθόντος, που έρχεται σε ισχυρή αντίθεση με την τωρινή ζωή του μικρού παιδιού. Η αγνή παιδική ψυχή δεν μπορεί να κατανοήσει την αναλγησία που διακρίνει τις εκάστοτε κοινωνικές τάξεις στην τσαρική Ρωσία, ώστε ο αναγνώστης μόνο λύπη, θλίψη, συμπόνια, τρυφερότητα, αγανάκτηση και οργή μπορεί να αισθανθεί για τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης και δουλείας που επικρατούσαν στα χρόνια που περιγράφονται μέσα από το γράμμα του Βάνκα, μια αφήγηση απέριττη χωρίς στολίδια, με γλώσσα μετρημένη και φυσική που εστιάζεται σε αναμνήσεις και μέσω αυτών πετυχαίνει να περιγράψει με ακρίβεια και ειλικρίνεια πρόσωπα, συγκυρίες και καταστάσεις.

Ο ΒΑΝΚΑΣ – Ανάλυση – Περίληψη (Άντον Τσέχοφ) >>

Διαβάστε το διήγημα στο βιβλίο της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Γυμνασίου >>

Κατηγορία: ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ, ΛΥΣΑΡΙΑ - ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Tags: ΑΝΤΟΝ ΤΣΕΧΩΦ, Ο ΒΑΝΚΑΣ KEIMENO, Ο ΒΑΝΚΑΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ